Józef Marecki, W służbie przeszłości i nauki, Avalon, Kraków 2012, ss. 290.

ISBN 978-837730-085-5

"Jubileusz 30-lecia Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przypadający 8 grudnia 2011 roku stanowił okazję do refleksji nad pozycją fakultetu w strukturach uczelni. Narodził się on wraz z powołaniem do życia w 1981 roku Papieskiej Akademii Teologicznej, sukcesorki ponad sześciowiekowego dziedzictwa Wydziału Teologicznego Akademii Krakowskiej. Do niedawna nosił nazwę Wydziału Historii Kościoła, natomiast od roku 2008 funkcjonuje jako Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego”.

Symbol – znak – przesłanie. Wytwory rąk ludzkich, red. J. Marecki, L. Rotter, Wydawnictwo Naukowe UPJPII, Kraków 2012 (ukazała się w 2013), ss. 215.

ISBN 978-83-7438-321-9

Symbolika chrześcijańska jest jedną z bardziej rozległych dziedzin nauki, która bazuje na wielu różnych dyscyplinach. Łączy w sobie treści teologiczne z kultem ludowym, biblijne z antycznymi, historyczne z legendarnymi. Posiadając olbrzymie spectrum znaczeniowe, symbolika posługuje się językiem bardzo konkretnym i posiadającym precyzyjnie określone zasady. Barwa, forma, układ, przedmiot, tekst, gest – wszystko to w odniesieniu do określonej cywilizacji, kultury i wierzeń religijnych staje się przekazem, w którym autor – w mniej lub bardziej ukryty i nawet zakamuflowany sposób – podaje treści etyczne, moralne, religijne lub społeczne. Jedynym problemem dla współczesnego, zmaterializowanego człowieka jest zrozumienie tego „duchowego” języka. Jak każdy język, również ten symboliczny posiada określoną „gramatykę” i zasady, których poznanie pozwalają na zrozumienie przekazu. I nagle gesty, nabożeństwa liturgiczne, przedstawienia osób, przedmioty lub zwyczaje a nawet budowle architektoniczne zaczynają do nas przemawiać, a my ten język zaczynamy rozumieć. [...] Oddajemy do rąk czytelnika kolejny tom z serii „Symbol – znak – przesłanie”. Został poświęcony tym wszystkim przedmiotom, które będąc narzędziami, instrumentami, ozdobami, bronią – po prostu wytworami rąk ludzkich – zyskały sobie (oprócz funkcji użytkowej) także znaczenie symboliczne.[...]

Symbol – znak – przesłanie. Barwy i kształty, red. J. Marecki, L. Rotter, Wydawnictwo Naukowe UPJP II, Kraków 2012, ss. 180.​

ISBN 978-83-7438-322-6

Symbolika (semiologia) jest jedną z bardziej rozległych dziedzin nauki, która pozostaje w korelacji z wieloma różnymi dyscyplinami naukowymi – czerpiąc z nich i zarazem będąc dla nich nauką pomocniczą. Łączy w sobie zatem treści teologiczne z kultem ludowym, biblijne z antycznymi, historyczne z legendarnymi. Posiadając olbrzymie spectrum znaczeniowe, symbolika posługuje się językiem bardzo konkretnym i posiadającym precyzyjnie określone zasady. Barwa, forma, układ, przedmiot, tekst, gest – wszystko to w odniesieniu do określonej cywilizacji, czasów, kultury i wierzeń religijnych staje się przekazem, w którym autor – w mniej lub bardziej ukryty i nawet zakamuflowany sposób – podaje treści etyczne, moralne, religijne lub społeczne. Pzedstawiana praca została poświęcona semiologii barwy i kształtu jako formie przekazu pozawerbalnej komunikacji międzyludzkiej.

Symbol znak rytuał. Doświadczenie władzy, red. J. Marecki, L. Rotter, Wydawnictwo Naukowe UPJPII, Kraków 2012, ss 364.

ISBN 978-83-7438-312-7

W ostatnich czasach problematyka związaną z symbolicznym przekazem w kulturze europejskiej zyskuje coraz większe zainteresowanie zarówno w kręgach naukowych jak i szeroko rozumianych kręgach społecznych. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom naukowcy reprezentujący różne dziedziny nauki i różne ośrodki (Polska-Słowacja-Ukraina-Węgry) rozpoczęli projekt badawczy, który ma na celu ukazanie złożoności społecznego przekazu semiologicznego w kulturze europejskiej. W perspektywie własnej dyscypliny naukowej, każdy z członków zespołu analizuje język symboli jakim posługiwano się w świecie semickim, w liturgii, w pierwszych wiekach chrześcijaństwa, ale także w wiekach średnich, czasach nowożytnych czy propagandzie XX wieku. Nie bez znaczenia jest także aspekt współegzystowania i wzajemnego oddziaływania człowieka na otaczający go świat.

Księga kasowa konwentu bonifratrów w Cieszynie z lat 1833–1844, red. J. Marecki, M. Kuśką, tłum. J. Grudniewski, B. Kalinowska-Wójcik, Konwent Zakonu Bonifratrów, Cieszyn 2012, s. 427.

ISBN 978-83-932300-2-0

Kolejna edycja źródłowa mająca na celu ukazanie wkładu konwentu bonifratrów w Cieszynie w kształtowanie się krajobrazu kulturowo – historycznego regionu. Tym razem redaktorzy i archiwiści zajęli się Księgą kasową konwentu. Publikacja stanowi materiał dla badań nie tylko historyków i historyków Kościoła ale także socjologów czy ekonomistów.

Instrukcje, wytyczne, okólniki dyrektor Departamentu V MBP dotyczące działań przeciwko Kościołowi katolickiemu w latach 1945–1953, wybór i opracowanie Adam Dziurok, Józef Marecki, Filip Musiał, Avalon, Kraków-Katowice 2012, ss 424.

ISBN 978-83-7730-080-0

W ramach serii „Normatywy aparatu represji”, wydawanej przez krakowski oddział IPN, ukazała się publikacja ukazująca zamierzenia komunistów i odsłaniająca kulisy tajnych działań wymierzonych w Kościół katolicki. W tomie, przygotowanym przez historyków z Krakowa i Katowic, zebrano podstawowe dokumenty wydane przez Julię Brystygier, dyrektor Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (i jej zastępców), kierującą antykościelną działanością bezpieki w latach 1945–1953. W omawianych latach aktywność operacyjną przeciw Kościołowi katolickiemu podejmował Wydział V Departamentu V MBP, sekcje 5 wydziałów V wojewódzkich urzędów bezpieczeństwa oraz wyznaczeni funkcjonariusze referatów 5 powiatowych urzędów bezpieczeństwa publicznego. Cezurą początkową jest moment powołania Wydziału V Departamentu V MBP, datę końcową wyznacza powołanie nowego Departamentu XI MBP, który przejął kompetencje operacyjnego zwalczania Kościołów i związków wyznaniowych. Przez cały czas istnienia Departamentu V jego dyrektorem była słynna Julia Brystygier (z domu Prajs) – pedagog, doktor filozofii Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, przedwojenna komunistka, która w resorcie bezpieczeństwa pracowała w latach 1944–1956.

J. Marecki, M. Kuśka, Inwentarz Archiwum Klasztoru Bonifratrów w Cieszynie, KOnwent Zakonu Bonifratrów, Cieszyn 2012, ss. 128.

ISBN 978-83-932300-1-3

"Zwiększone zainteresowanie w ostatnich latach zasobem archiwalnym ze strony wielu historyków było, obok potrzeby uporządkowania i usystematyzowania zbiorów archiwalnych, bezpośrednim bodźcem do podjęcia prac, których efektem jest niniejszy inwentarz. [...] Publikacja inwentarza pozwoli zacznie uprościć oraz ułatwić dokonywanie kwerend archiwalnych i na pewno wpłynie na wzrost liczby oraz jakość prac zarówno naukowych, jak i popularnonaukowych dotyczących Górnego Śląska"

Józef Marecki, Luyna Rotter, Leksykon relikwii, Espe, Kraków 2012, ss, 200.

ISBN 978-83-7482-468-2

Kult relikwii istnieje w Kościele niemal od początku jego istnienia i nadal jest dla wielu wiernych praktyką, która wzmacnia ich wiarę i wzbogaca ich duchowość. Pielgrzymują oni do sanktuariów albo po prostu miejsc naznaczonych obecnością relikwii świętych czy samego Jezusa Chrystusa.

Leksykon zawiera ponad trzysta haseł na temat zachowanych do dziś i dostępnych dla pielgrzymów relikwii, czyli materialnych pozostałości po osobie świętej. Każde hasło zawiera informacje o danym świętym oraz o losach jego relikwii i związanych z nimi cudach. Autorzy szczegółowo przedstawiają relikwie chrystologiczne (w tym np. Całun, Drzewo Krzyża, Szaty Jezusa czy relikwie eucharystyczne) i maryjne, ale także związane z wielu popularnymi świętymi i błogosławionymi, w tym polskimi, jak bł. Jan Paweł II czy św. Faustyna Kowalska.

Symbol – znak – przesłanie. Symbolika stroju, red. J. Marecki, L. Rotter, UNUM, Kraków 2011, ss. 160.

ISBN 978-83-7643-078-2

Kostiumologia kościelna to dziedzina nauki, która nie doczekała się dotąd zbyt wielu opracowań naukowych. Ubiór jako niemal nieodłączny element życia społecznego, stał się bardzo szybko narzędziem przekazu pewnych treści natury osobistej lub społecznie istotnej. Poprzez strój wyrażano przynależność klasową, zawodową, kastową, poziom ekonomiczny lub stan cywilny. Ubiór stał się też znakiem określającym przynależność religijną. W poszczególnych religiach, ubiór odgrywał zatem bardzo ważną rolę, podkreślając powagę liturgii, ukazując charyzmat wspólnot zakonnych, zajmowane miejsce w hierarchii lub gotowość na przyjęcie określonych wzorców życiowych. W wielu wspólnotach religijnych wypracowane zostało szczegółowe prawodawstwo określające elementy stroju przynależne poszczególnym ich członkom. Kwestia kostiumologii bliska jest także Kościołowi katolickiemu. Niemal od pierwszych wieków odmienny ubiór wyróżniał celebransów i służbę liturgiczną od pozostałych wiernych. Z czasem stał się także elementem niezbędnym dla podkreślenia pozycji hierarchów Kościoła. Bardzo bogato prezentują się formy habitów zakonnych w Kościele katolickim. Niewiele jest innych Kościołów posiadających tak ogromny wachlarz wzorów i form strojów zakonnych. Osoby świeckie w Kościołach chrześcijańskich nie obowiązywał na codzień szczególnie odmienny ubiór, choć i tutaj  można wykazać pewne zależności doboru garderoby w odniesieniu do wyznawanej religii.

Symbol – znak – przesłanie. Symbolika człowieka, red. J. Marecki, L. Rotter, UNUM, Kraków 2011, ss. 248.

ISBN 978-83-7643-076-8.

Postać ludzką jako element przekazu symbolicznego można rozpatrywać wielopłaszczyznowo. Hugon z Paryża napisał, że świat jest jak księga zapisana przez Boga, a rzeczy materialne są symbolami niewidzialnego. W tę myśl wpisuje się także symbolika antropologiczna. Postać ludzka wypełniała sferę przekazu alegorycznego, lub emblematycznego, a poszczególne części ciała człowieka (np. serce lub dłoń) obrazowały sferę duchową, uczucia lub emocje.

Represje wobec Kościoła w krajach bloku wschodniego. Komuniści przeciw religii po 1944 r., red. Józefa Mareckiego, WAM, Kraków 2011, ss. 275.

ISBN 978-83-7505-756-0

Referaty z międzynarodowego kolokwium, zorganizowanego 18 marca 2009 r. przez Oddział IPN w Krakowie, słowacki Ústav pamäti národa oraz Wyższą Szkołę Filozoficzno-Pedagogiczną „Ignatianum” w Krakowie. Wygłoszone wówczas przez historyków z krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych referaty ukazują różnorodność działań antykościelnych i prześladowań duchowieństwa na Litwie, Słowacji, Ukrainie, Węgrzech oraz w Czechach i w Polsce.

Referaty zostały uzupełnione dwiema edycjami źródłowymi prezentującymi wymierzone w Kościół działania podejmowane zarówno przez aparat represji, jak i przez struktury administracyjne.

Symbol – znak – przesłanie. Symbolika roślin, red. J. Marecki, L. Rotter, UNUM, Kraków 2010, ss. 246.

ISBN 978-83-7643-063-8

Symbolika florystyczna jest jedną z większych grup. Symbole roślinne występują bowiem niemal we wszystkich przejawach życia religijnego, społecznego, artystycznego i kulturowego. Towarzyszą człowiekowi na każdym kroku. W kulturze chrześcijańskiej symbolika roślin odgrywa także niebagatelne znaczenie. Z roślinami spełniającymi funkcję znaku możemy spotkać się na kartach Biblii, w pismach Ojców Kościoła, w liturgii, w hagiografii a nawet w obrzędach ludowych. Warto więc tak obszernej znaczeniowo grupie symboli poświęcić nieco uwagi.

Symbol – znak – przesłanie. Symbolika w heraldyce kościelnej, red. J. Marecki, L. Rotter, UNUM, Kraków 2010, ss. 162.

ISBN 978-83-7643-034-8

Heraldyka kościelna, będąca integralną częścią heraldyki, cieszy się w ostatnich czasach coraz większym zainteresowaniem. Jako heraldyka żywa, wciąż ewaluuje i tworzy kanony, wzorce i zasady, czerpiąc z heraldyki świeckiej równocześnie wpływając na nią. Heraldyka kościelna, a w sposób szczególny heraldyka zakonna oraz współczesne herby biskupie, poprzez swoją symboliczną proweniencję pełnią bardzo istotne znaczenie w poznaniu duchowości, historii, dziejów oraz nauki Kościoła. Właściwa ich interpretacja i rozumienie może ukazać cała paletę idei, jakie zostały przekazane przez mowę znaku.

J. Marecki, L. Rotter, Koloniści niemieccy na ziemi sądeckiej, Nowy Sącz 2010. praca przetłumaczona na j. niemiecki Deutsche Kolonisten in Sandezer Land, Nowy Sącz 2010; oraz na j. angielski: German settlers in the Sądecczyzna Land, Nowy Sącz 2010.

ISBN 978-83-89989-31-4

Na terenie Małopolski przez stulecia osiedlali się przybysze z różnych stron świata, którzy poszukiwali  lepszych warunków życia: ziemi pod uprawę, paszy dla swych zwierząt, zbytu dla swych wyrobów, miejsc handlu i targu oraz spokoju dla swych rodzin. Jedni przybywali dobrowolnie, inni pędzeni wojenną nawałnicą, jeszcze inni zachęcani przez agentów i rządowych promotorów.

W Małopolsce osiedlali się – lub też byli osiedlani  – Żydzi, Wołosi, Tatarzy, Turcy, Niemcy, Austriacy, Czesi, Kozacy, Szwedzi, Grecy, Romowie (Cyganie), mieszkańcy Litwy i ziem nadbałtyckich; ponadto różne grupy etniczne Rusinów. Lista ta nie wyczerpuje oczywiście wszystkich nacji. Osiedleńcy, koloniści i przybysze przynosili swoje obyczaje, wierzenia i religie, zwyczaje i tradycje, strój i kulinaria. To wszystko sprawiło, iż na omawianym terenie powstał swoisty tygiel kulturowy…

Jedną z wielu kolonizacji, która miała miejsce w Małopolsce była Josefinische Kolonisation – kolonizacja józefińska, prowadzona pod egidą austriackiego cesarza Józefa II na terenie Galicji - nowej prowincji monarchii Habsburgów.

Repertorium konwentu bonifratrów w Cieszynie z 1724 roku, J. Marecki, M. Kuśka,, tłum. P. Stanko, Konwent Zakonu Bonifratrów, Cieszyn 2010, ss. 160.

ISBN 978-83-932300-0-6

Kolejna edycja źródłowa mająca na celu ukazanie wkładu konwentu bonifratrów w Cieszynie w kształtowanie się krajobrazu kulturowo – historycznego regionu. Tym razem redaktorzy i archiwiści zajęli się repetytorium konwentu z XVIII wieku. Publikacja wydana jest dwujęzycznie (w oryginale i tłumaczeniu na j. polski).